آنچه در دو روز گردهمایی مسوولان پارکها، مراکز رشد و مراکز «منش» جهاددانشگاهی گذشت؛
از تجاریسازی فناوری با کمک نوآوریهای باز تا ضرورت تکیه بر درآمدهای غیرنفتی
گردهمایی دو روزهی روسا، معاونان و دبیران پارکها، مراکز رشد و مراکز نوآوری و شکوفایی جهاددانشگاهی به همت سازمان تجاریسازی فناوری و اشتغال در دانشگاه علموفرهنگ برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی دانشگاه علم و فرهنگ به نقل از جهاددانشگاهی، گردهمایی روسا، معاونان و دبیران پارکها، مراکز رشد و مراکز نوآوری و شکوفایی جهاددانشگاهی، ۲۲ و ۲۳ آبانماه به همت سازمان تجاریسازی فناوری و اشتغال دانشآموختگان جهاددانشگاهی و با مشارکت دانشگاه علموفرهنگ و پارک ملی علوم و فناوریهای نرم و صنایع فرهنگی وابسته به این نهاد در تالار زندهیاد کاظمی آشتیانی دانشگاه علموفرهنگ برگزار شد.
برقراری اتصال میان واحدهای جهاددانشگاهی ضروری است
دکتر سید سعید هاشمی-رییس دانشگاه علموفرهنگ -،در ابتدای این گردهمایی، گفت: دانشگاه علم و فرهنگ بهعنوان یکی از مجموعههای غیردولتی وابسته به جهاددانشگاهی از سال 1372 کار خود را آغاز کرده است. هماکنون مهمترین وجه تمایز این دانشگاه نسبت به سایر دانشگاهها، وابسته بودن آن به جهاددانشگاهی است. ما میتوانیم از ظرفیتها و پتانسیلهای خوب جهاددانشگاهی برای تحقق اهداف و چشماندازهای آیندهمان استفاده کنیم.
وی افزود: هماکنون بخشهای مختلف جهاددانشگاهی در سطح کشور کارهایی ارزشمندی انجام دادهاند اما متاسفانه این شبکه با یکدیگر همافزایی خوبی ندارند و همواره یکی از آرزوهایمان برقراری اتصال خوب میان این بخشها است.
دکتر هاشمی ادامه داد: هرچند ارتباطات مراکز جهاددانشگاهی با یکدیگر خوب و نزدیک است، اما ما با یکدیگر خوب کار کردن را یاد نگرفتهایم. تصور میکنم اگر در آیندهای نهچندان دور نتوانیم این مراکز را به یکدیگر اتصال بدهیم، دچار مشکل جدی خواهیم شد.
رییس دانشگاه علموفرهنگ در ادامه اظهار کرد: من امیدوارم حوزه تجاریسازی و اشتغال اتصال خوبی میان حوزههای فرهنگی، پژوهشی و آموزشی این مرکز ایجاد کند. ما نیز سعی کردهایم در دانشگاه علم و فرهنگ در این زمینه پیشرو باشیم و روزبهروز این نقش را پررنگتر کنیم؛ مثلا هماکنون در صد قابلتوجهی از رشتههای ما به سمت تحصیلات تکمیلی رفتهاند.
وی گفت: برخی از پژوهشکدههای ما مانند رویان، تکنولوژی نیز توانستهاند به موفقیت زیادی دست پیدا کنند، اما هنوز برخی از پژوهشکدههای ما برای رسیدن به جایگاه مطلوب فاصله زیادی دارند.
دکتر هاشمی خاطرنشان کرد: در کنار این مسائل هماکنون نیاز شدیدی برای بحث اشتغال دانشآموختگان و دانشجویان وجود دارد. اهمیت این موضوع باعث شد تا دانشگاه علم و فرهنگ با ایجاد پارک ملی فناوریهای نرم و صنایع فرهنگی، بسترهای لازم این مساله را در دانشگاه ایجاد کند.
وی گفت: همچنین دانشگاه علم و فرهنگ فعالیتهایی در حوزه بینالملل آغاز و مجوز پذیرش دانشجویان خارجی را نیز دریافت کرده است؛ این دانشگاه از بهمن امسال میزبان دانشجویان سایر کشورها خواهد بود.
به گفتهی رییس دانشگاه علم و فرهنگ، هرساله بر میزان نرخ بیکاری فارغالتحصیلان دانشگاهی افزوده میشود. این زنگ خطر هماکنون به دوره ارشد و دکترا نیز سرایت کرده است. اهمیت دانشگاه علم و فرهنگ با ایجاد بسترهای لازم، زمینه اشتغالزایی و کارآفرینی دانشآموختگان خود را فراهم کند؛ از شهریور امسال با ایجاد بنیاد توسعه کسبوکار، بستری مناسب برای شکوفایی ایدههای دانشآموختگان فراهم شده است تا فرصت شغلی جدیدی برای دانشآموختگان ایجاد شود.
ضرورت ارتقای جهاددانشگاهی با همافزایی مجموعهها
در ادامه، دکتر محمدصادق بیجندی-سرپرست سازمان تجاریسازی فناوری و اشتغال دانشآموختگان-، بیان کرد: مجموعه جهاددانشگاهی و نهاد دانشگاهی بهویژه در دوران مشکلات اقتصادی و تحریمها باید در حوزه توانافزایی بیشازپیش تلاش کند؛ جهاددانشگاهی بهعنوان نهاد برآمده از انقلاب اسلامی باید با کمترینها بیشترین خدمات را ارایه دهد.
وی با اشاره به پیشگامی جهاددانشگاهی در حوزهی پارکها و مراکز رشد، اظهار کرد: ما امیدواریم با همافزایی میان مجموعه پارکها، واحدهای فناور، مراکز نوآور با مجموعه معاونت پژوهش و فناوری جهاددانشگاهی، به ارتقای این نهاد کمک کنیم.
دکتر بیجندی افزود: پیشازاین در زیستبوم کارآفرینی در جهاددانشگاهی و در کل کشور، حلقه مفقودهای وجود داشت. اهمیت این موضوع باعث شد تا از اواخر سال 95 به پیشنهاد همکاران سازمان تجاریسازی فناوری و اشتغال دانشآموختگان، مجموعه منش طراحی شود. هماکنون مجوز اجرای این طرح برای 19 استان صادر شده است اما هنوز همگی این مراکز نتوانستهاند فعالیت کنند.
سرپرست ستفا بیان کرد: هماکنون این سازمان با مراوده و مذاکرات با مراکز دولتی از جمله وزارت ورزش و جوانان توانسته است برای تجهیز، راهاندازی و ارایه برنامه خود حدود بیش از یک میلیارد تومان بودجه دریافت کند.
وی خاطرنشان کرد: طرح فاوا، از دیگر طرحهای این سازمان است که اکنون با همکاری سه مجموعه جهاددانشگاهی در 19 استان کشور اجرا شده است. اگر حادثه سیلاب خوزستان امسال پیش نمیآمد، این طرح در پنج استان دیگر نیز اجرایی میشد.
تجاریسازی فناوری با استفاده از نوآوریهای باز
دکتر اصغری-رییس مرکز رشد رویش جهاددانشگاهی-، گزارشی از «تاریخچه و وضعیت پارکها و مراکز رشد در کشور و جهاددانشگاهی» ارایه داد.
وی گفت: شبکهسازی، انجام فعالیتهای بین المللی، بهکارگیری قابلیتهای سازمان موسس، اشتراک برند، انعطاف در تعامل با شرکتهای مستقر، رفاقت به جای ریاست، کمک به توسعهی ارتباط شرکتهای مستقر با یکدیگر از جمله مسایلی است که باید برای تجاریسازی فناوریها توجه کرد.
دکتر اصغری افزود: این مرکز، دومین مرکز رشد کشور است که مجوز فعالیتش را سال 1381 از سازمان برنامه و بودجه دریافت کرده است. از جمله فعالیتهای شاخص این مرکز، مشارکت در اجرای طرح بانک جهانی برای توسعه و ارتقای مراکز رشد در ایران است .
رییس مرکز رشد رویش جهاددانشگاهی به الگوی موفق تجاریسازی فناوری اشاره کرد و اظهار کرد: در این الگو، سازمان موسس نقش کلیدی دارد و باید به روی ایدهمحوری و فعالیتهای تک موضوعه ( مانند فیلترها) تمرکز شود؛ همچنین باید هزینهی تحقیقات از طریق قرارداد کارفرمایی تامین شود؛ از سوی دیگر، فضای رانت آسیبرسان است و محصولات فناورانه چینی رقبای اصلی هستند؛ بنابراین استانداردسازی نیز باید تسهیلکننده نه مانعساز باشد.
وی با اشاره به پژوهشهای جهاددانشگاهی گفت: پژوهش و فناوری فعالیت کلیدی جهاددانشگاهی است؛ حال آنکه فعالیت اصلی برخی واحدها آموزش است. واحدهای جهاددانشگاهی در مناطق کمتر توسعهیافته که امکان توسعهی فناوری ندارند میتوانند با استفاده از نوآوری باز به مدیریت فناوری بپردازند.
دکتر اصغری اظهار کرد: فضای رقابتی در عرصهی فناوری تغییر پیدا کرده است؛ از سوی دیگر حوزهی فرهنگی پتانسیل بالایی برای اقتصادی شدن دارد؛ از اینرو میتوان از این فرصتها استفاده کرد.
ضرورت پیوند میان حوزهی تجاریسازی و فناوری
دکتر پورعابدی معاون پژوهش و فناوری جهاددانشگاهی نیز در این گردهمایی با اشاره به موضوع «نقش پارکها، مراکز رشد و مراکز نوآوری و شکوفایی در تحقق اهداف حوزهی پژوهش و فناوری جهاددانشگاهی»، گفت: پژوهش، فناوری، اکتشاف و نوآوری برای خود فضای کاری میخواهد. تجاریسازی و بهرهبرداری نیز یک فضای خاص نیاز دارد. ما هیچگاه به این فکر نکردهایم که چگونه این دو مساله را کنار هم داشته باشیم و هیچوقت هم بهعنوان تئوری و یک مدل به صورت مستند و مکتوبشده این قضیه را ندیدهایم.
وی افزود: از سوی دیگر سرعت تغییرات به شدت زیاد است و دانشمندان دنیا حتی از ارایهی تئوری برخی تغییرات باز ماندهاند؛ تغییراتی که اکنون در جامعه و کسبوکارها نمود پیدا کردهاند.
دکتر پورعابدی اظهار کرد: هماکنون ما دو نوع سازمان داریم؛ سازمانهایی که در حوزهی پژوهش و اکتشاف فعالیت دارند. از آنجایی که ایدهی کمی از این سازمانها به بازار میرسد، هزینههای زیادی انجام میدهند که به نتیجه نمیرسد. به اصلاح این سازمانها در مرحلهی شکست قرار میگیرند.
وی بیان کرد: از سوی دیگر سازمانهایی داریم که به آنها سازمانهای بهرهبردار میگویند؛ اگرچه امروز این سازمانها موفق هستند، اما به لحاظ پاردایمهایی که در آینده شکل میگیرند، به زودی هیچ نام و نشانی از آنها باقی نخواهند ماند؛ مثلا شرکت نوکیا در یک برهه زمانی 80 درصد صنعت موبایل را برعهده داشت، اما اکنون هیچ نام و نشانی از آنها باقی نمانده است.
معاون پژوهش و فناوری جهاددانشگاهی گفت: سوال اصلی اینجاست چگونه میتوان سازمانی داشت که در پژوهش و اکتشاف، بتواند بهرهبرداری کند و کارهای تجاریسازی را نیز انجام بدهد؛ اکنون چند روش برای ایجاد چنین سازمانها وجود دارد. نخست آنکه، ساختار مجزا داشته باشیم، اما همطراز و مرتبط با یکدیگر باشد. دوم، برونسپاری یا واگذاری دانش و تخصص به بخشهای دیگر است. سوم، حرکت بین تجاریسازی و اکتشاف نوآوری است؛ لازمهی این امر داشتن انسانهای توانمند و رهبری میان این حوزههاست.
دکتر پورعابدی گفت: ایجاد چنین سازمانهایی با چالشهای زیادی مواجه است، زیرا این دو سازمان از نظر بنیادی دچار مشکل هستند؛ به عنوان مثال استراتژی حوزههای بهرهبرداری بر مبنای هزینه و سود است، اما استراتژی قسمت نوآوری و اکتشاف روی بحث نوآوری است. فرهنگ کار در سازمانهای بهرهبردار، ارتقای کیفیت، کارایی با ریسک کم اما در سازمانهای فناورانه و اکتشافی بر مبنای پذیریش ریسک و نوآوری است.
وی عنوان کرد: وقتی این دو سازمان را با یکدیگر داشته باشیم با چالشهای زیادی مواجه خواهیم بود. مهمترین آنها، چالش رهبری است؛ رهبری کردن این سازمانها در پژوهش و نوآوری بسیار مهم است. منابع انسانی نیز باید در عین حال در پژوهش و تجاری و بهرهبرداری فعالیت کنند. همچنین باید ساختارهایی ایجاد شود که بتواند جوابگوی این موضوعها باشد.
در ادامه، پنل مراکز نوآوری و شکوفایی (اهداف ایجاد مراکز نوآوری و شکوفایی و ارایهی تجربیات موفق سه مرکز منتخب کشور)، سخنرانی دکتر موسیزاده مدیرکل دفتر امور پژوهش و فناوری دانشگاه جامع علمی کاربردی با موضوع «سیاستهای دانشگاه جامع علمی کاربردی در توسعهی مراکز نوآوری»، معرفی سامانهی فنیوز (ظرفیتها و فرصتها) و سخنرانی مهندس آلاسحاق مدیرکل طرحهای ملی وزارت امور ورزش و جوانان با موضوع «سیاستها و برنامههای وزارت ورزش و جوانان» برگزار شد.
جهاددانشگاهی؛ دانشگاهی بزرگ با داشتن تمام زنجیرههای ارزشی
همچنین دکتر مریم ملونی-مدیرکل دفتر نوآوری و کسبوکارهای نوین معاونت علمیوفناوری ریاستجمهوری-، با اشاره به نقش فعالیتهای جهاددانشگاهی در زیستبوم فناوری کشور گفت: هم اکنون جهاددانشگاهی با شکلدهی زنجیرهی ارزشی، روند بسیار مناسبی را ایجاد کرده است.
وی تاکید کرد: آنچه اکنون در گامهای توسعهای جهاددانشگاهی مدنظر ماست، این است که بتوانیم با کمک ظرفیتها و زیرساختهای خوب این مجموعه، در عرصههای تخصصی، طرحها و فعالیتهای خاصی را که اکنون در توسعهی اقتصاد دانشبنیان ارزشافزون است به جلو پیش ببریم.
دکتر ملونی با اشاره به ظرفیتهای دانشگاه علم و فرهنگ و نگاه تخصصی این دانشگاه به حوزههای مختلف خاطرنشان کرد: به عقیدهی ما دانشگاه پیشران فناوری است و اگر نباشد زنجیرهای شکل نمیگیرد. در این میان جهاددانشگاهی، دانشگاهی بزرگ است که همهی این زنجیرهها را دارد. این زنجیره با فراهم شدن بستری که در حوزههای فناوری بهصورت خاص فعالیت کند، میتواند مزیت رقابتی ایجاد کند.
وی گفت: کشور ما در حوزههای مختلف فناوری متفاوت عملکرده است؛ بهعنوان مثال ما در حوزهی نانو تاثیرگذار بودهایم، اما در دیگر رشتهها توسعه یافتهایم؛ به همین دلیل در کشور شکاف بین فناوریهایمان زیاد است، اما امیدوارم با همت جوانان خلاقی که اکنون در این مرز و بوم وجود دارد و مجموعههای مانند جهاددانشگاهی به زودی به این هدف بزرگ برسیم.
ضرورت استفاده از ظرفیتهای استانی
مهندس سید محمدحسین سجادی نیری- دبیر ستاد فناوریهای نرم و هویتساز معاونت علمی و فناوری ریاستجمهوری-، نیز در این گردهمایی به عملکرد پارک ملی علوم و فناوریهای نرم و صنایع خلاق فرهنگی اشاره کرد و گفت: اکنون این پارک پرچمدار حوزهی صنایع نرم و خلاق است؛ امتیاز مثبتی که این پارک را نسبت به سایر پارکها متمایز کرده است. امر مهمی که با همت جهادگران جهاددانشگاهی شکل گرفته است. قطعا حرکت شرکتهای مستقر در پارک ملی علوم و فناوریهای نرم و صنایع خلاق فرهنگی رو به پیشرفت خواهد بود.
وی با ابراز امیدواری از فعالیتهای پارک ملی علوم و فناوری های نرم و صنایع خلاق فرهنگی اظهار کرد: هماکنون مشکلاتی در حوزهی فیزیکی این پارک وجود دارد که امیدواریم بتوانیم آنها را رفع کنیم.
مهندس سجادی نیری افزود: هماکنون هریک از شهرها مانند کردستان، سنندج و... دارای ظرفیتهای مختلفی هستند که پارک ملی علوم و فناوریهای نرم و صنایع خلاق فرهنگی میتواند به آنها ورود پیدا کند؛ زیرا یکی از اهداف اصلی این مجموعه با توجه به گستردگی جهاددانشگاهی در تمام کشور، تمرکز به روی این موضوع است. از اینرو ضرورت دارد این پارک به روی ظرفیتهای استانی تمرکز کند؛ مسالهای که نیاز به تدبیر و حمایت دارد.
در ادامه، پنل تخصصی پارکهای علم و فناوری جهاددانشگاهی با ارایهی مهندس عطاا... ربانی رییس پارک علم و فناوری البرز، دکتر معصومه خاناحمدی رییس پارک علم و فناوری کرمانشاه و دکتر محمدحسین ایمانیخوشخو رییس پارک ملی علوم و فناوری های نرم و صنایع فرهنگی برگزار شد.
هیچگونه تفاوتی بین مراکز رشد جهاددانشگاهی و وزارت علوم قائل نیستیم
همچنین دکتر کشمیری قائممقام معاون پژوهش و فناوری و مدیرکل دفتر برنامهریزی امور فناوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در این گردهمایی با اشاره به سابقهی جهادی خود، بیان کرد: جهاددانشگاهی یک مجموعهی سرافراز در حوزهی پژوهش و فناوری کشور است و ما با این نهاد قرابت زیادی داریم و از آن الگو میگیریم.
وی گفت: برنامهریزی برای آینده در وزارت عتف، نقشآفرینی ملی و منطقهای بیشازپیش پارکها و مراکز رشد و ارتباط آنها با دانشگاهها و استفاده از ظرفیتهای خالی آن میباشد.
دکتر کشمیری ادامه داد: هیچگونه تفاوتی بین پارکها و مراکز رشد جهاددانشگاهی و وزارت علوم قائل نیستیم و در این زمینه پارک علموفناوری کرمانشاه جهاددانشگاهی شاهد این مدعا است.
قائممقام معاون پژوهش و فناوری و مدیرکل دفتر برنامهریزی امور فناوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری تاکید کرد: یکی از جدیترین فرصتها با افتتاح پارک ملی علوم و فناوریهای نرم و صنایع فرهنگی در کشور نصیب جهاددانشگاهی شده است و این پارک میتواند تبدیل به پرافتخارترین مجموعه در این نهاد شود.
وی افزود: جهاددانشگاهی باید توجه جدی به نقشآفرینی و جایگاه پارکها و مراکز رشد خود داشته باشد و این سوال اساسی را از خود بپرسد که این مجموعهها در کجای ماموریت و رسالت این نهاد قرار میگیرد.
خروج از وابستگیهای نفتی با رونق تولید ملی
در ادامه، دکتر حمیدرضا طیبی رییس جهاددانشگاهی نیز در این گردهمایی گفت: ما پیش از انقلاب و در ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی، علاقهمند بودیم که اقتصاد کشورمان، از اتکا بر فروش نفت و مواد خام و صنایع مونتاژی به اقتصاد دانشبنیان تبدیل شود؛ اقتصادی که متکی بر توان علمی و فناورانه است.
وی افزود: یکی از اهداف مهم جهاددانشگاهی از بدو تاسیس تاکنون، انجام کارهای بزرگ علمی و فناورانه است. انجام این کار اثبات میکند که ما توان انجام کارهای بزرگ را داریم و میتوانیم علممان را به فن تبدیل کنیم. در نهایت این فن با تبدیلشدن به محصول و خدمات، میتواند به مرحلهی تجاریسازی برسد. ما با انجام این کارهای بزرگ میتوانیم اثبات کنیم که میشود با اقتصاد دانشبنیان، متکی بر تولید ملی شد و خودباوری و غرور ملی را در میان جوانان و مردم ایجاد کرد.
دکتر طیبی اظهار کرد: کشوری میتواند به پیشرفت برسد که شرایط شکوفا شدن تمام استعدادهای مردم را فراهم بکند. ما در جهاددانشگاهی سعی کردهایم برای ایجاد این خودباوری، الگوسازی بهمنظور توسعهی بیشتر ارایه بدهیم. متاسفانه امروزه مسالهی خودباوری در میان برخی از مسوولان کمتر دیده میشود؛ به همین علت ما مجبور شدهایم مدام فعالیتهای شاخصمان را در مراکز جهاددانشگاهی تمام استانهایمان توسعه بدهیم. خوشبختانه امروز ما در جهاددانشگاهی موفق به انجام کارهای بزرگی شدهایم.
رییس جهاددانشگاهی تاکید کرد: طبیعتا استعداد جوانان با توسعهی دانشگاهها و ایجاد فضاهای لازم توسعه مییابدغ از اینرو ما با ایجاد و راهاندازی مراکز رشد و پارکهای علم و فناوری استقبال کردهایم تا مجموعهی جهاددانشگاهی نیز سهمی در این خصوص داشته باشد، چراکه شکوفایی جوانان توسط مراکز رشد و پارکهای علم و فناوری تجربهی موفقی است که اکنون در تمام دنیا انجام میشود و کمک میکند تا این شکوفایی به تدریج در اختیار همهی مردم قرار بگیرد.
وی تصریح کرد: ما سعی کردهایم هر سال الگوسازیمان را گسترش دهیم و وارد فعالیتهای بزرگتری بشویم، اما بنا نداریم تمام این فعالیتها را به تنهایی انجام بدهیم؛ ما قصد داریم از تمام ظرفیتهای کشور برای تحقق این امر استفاده کنیم.
دکتر طیبی ادامه داد: سال گذشته با حضور در نزد مقام معظم رهبری، درخواست کردیم تا فضای بهتری برای استفاده از توانمندی ما فراهم بشود. به این منظور ما لیست سیویک طرح فناوری جدید را اعلام کردیم که با تامین بودجه های آن، اکنون فعالیتهایش آغاز شده است؛ بناست در اجرای این طرحها از توانمندیهای مراکز رشد و اساتید دانشگاهی استفاده کنیم؛ در نهایت بنا داریم از دانشجویان بهعنوان زنجیرهی تکمیل این فناوریهای استفاده کنیم.
به گفتهی وی، اکنون جهاددانشگاهی سه پارک علم و فناوری، 23 مرکز رشد و 19 مرکز نوآوری و شکوفایی دایر کرده است. تاکید داریم سازمان تجاریسازی فناوری و اشتغال دانشآموختگان جهاددانشگاهی تمام فناوریهای به بلوغ رسیده را به سمت پارکهای فناوری و مراکز رشد هدایت کند.
رییس جهاددانشگاهی گفت: هرچند هماکنون بودجهی جهاددانشگاهی محدود است، اما این آمادگی را داریم تا بخشی از سه ساختمان در مرحلهی پایان ساختمان را در اختیار مراکز رشد و نوآوری قرار بدهیم؛ همچنین بنا داریم فضای بیشتری در اختیار پارک علم و فناوری البرز قرار دهیم تا این مجموعه بتواند پاسخگوی نیازهای جامعه و صنعت باشد.
وی یادآور شد: همچنین تاکید داریم همکارانی که پروژههای بزرگ در دست دارند، مراکز رشدی متناسب با تخصصشان ایجاد کنند؛ بهعنوان مثال تمرکز مراکز جهاددانشگاهی علموصنعت و خواجه نصیر به روی بحث الکترونیک، قدرت و ماشینهای الکتریکی است؛ این مراکز باید دانشجویانشان را برای ورود به این حوزهها تشویق کنند تا با تکمیل شرکتهای مورد نظر، کارهای بزرگی ایجاد کنند.
همچنین در پایان روز اول این گردهمایی، از واحدهای فناور برگزیده و شرکتهای وابسته به جهاددانشگاهی تقدیر شد.
روز پایانی
در روز دوم این گردهمایی، کارگاه آموزشی روشهای تامین مالی و جذب سرمایهی واحدهای فناور، پنل ارایهی تجربیات موفق مراکز رشد منتخب جهاددانشگاهی در سراسر کشور و سخنرانی دکتر وطنپور مدیرکل دفتر توسعهی فناوری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ارایه شد.
همچنین گردهمایی روسا، معاونان و دبیران پارکها، مراکز رشد و مراکز نوآوری و شکوفایی جهاددانشگاهی با نشست پرسشوپاسخ و جمعبندی مباحث با حضور دکتر بیجندی سرپرست سازمان تجاریسازی فناوری و اشتغال دانشآموختگان وابسته به این نهاد و مهندس بختیاری معاون تجاریسازی و امور پارکها و مراکز رشد ستفا به کار خود پایان داد.